منظور از جمعه کاری چیست؟ | نحوه محاسبه جمعه کاری در قانون کار

طبق قانون اداره کار در ایران روز جمعه به عنوان روز تعطیل آخر هفته تعیین شده است که کارگران و کارمندان یک روز را در کنار خانواده به استراحت بپردازند. اما با این حال بعضی از مشاغل به دلیل سختی کار این روز هم کارگران را به کار می گیرند و به اصطلاح افراد جمعه کاری می کنند. کار در روز تعطیل جمعه کمی با روزهای دیگر هفته متفاوت است و از نظر حقوق و مزایا نیز تفاوت هایی دارد. به همین علت برای آشنایی بیشتر با این مفهوم که جمعه کاری چیست و بررسی تفاوت آن با تعطیل کاری به این موضوع پرداخته‌ایم.

تعریف جمعه کاری در قانون کار چیست؟

برای جواب این سوال که جمعه کاری یعنی چه می توان به ماده 62 قانون اداره کار اشاره کرد که روز جمعه به عنوان روز تعطیل در طول هفته اما با حقوق و مزایا برای کارگران تعریف می شود. این به معنی است که روز جمعه به عنوان روز مرخصی محسوب نمی شود و به دلیل تعطیلی در این روز از حقوق یا مزایای افراد کسر نمی شود. اما گاهی اوقات شاهد این هستیم که برخی کارفرماها با توجه به نیاز به ساعات کاری بیشتر روزهای جمعه نیز افراد را به کار می گیرند که به آن در اصطلاح جمعه کاری قانون کار گفته می شود. با توجه به ماده 62 و همچنین ماده 52 قانون کار تعداد ساعات کاری کارگران در طول هفته از روزهای شنبه تا پنجشنبه در حدود 44 ساعت است و کارگران موظف به انجام کار به تعداد همین ساعات در طول هفته هستند و ساعات بیشتر از این به عنوان اضافه کاری در نظر گرفته می شود.

اگر کسی روز جمعه که روز تعطیل هفته است را نیز کار کند با عنوان جمعه کاری قانون کار حقوق و مزایای متفاوتی دریافت می کند. براساس قانون کارفرما نمی تواند کارگر را به مجبور به جمعه کاری کند مگر اینکه کارگر در توافق با کارفرما انجام کار و حضور در محل کار را پذیرفته باشد که تحت عنوان جمعه کاری و می تواند به عنوان بخشی از همان 44 ساعت کاری که در طول هفته انجام می دهد محسوب شده و کارفرما برای مزد جمعه کاری ۱۴۰۱حقوق بیشتری را می پردازد. جمعه کاری به انگلیسی work Friday نیز گفته می شود که اشاره به این دارد که کارگر کل هفته را کار می کند و کارفرما از او برای کار در روز جمعه نیز درخواست می کند.

بیشتر بخوانید: انواع شیفت کاری و نوبت کاری در قانون کار

نحوه محاسبه جمعه کاری 1402

نحوه محاسبه جمعه کاری قانون کار با سایر روزهای تعطیل یا اضافه کاری تفاوت دارد و برای اینکه بدانید جمعه کاری چطور محاسبه میشود می توان آن را به دو صورت محاسبه کرد:

جمعه کاری عادی: این حالت جمعه کاری در قانون کار برای مواقعی است که کارگر روز جمعه را مانند روز کار عادی مشغول به کار است و به جای آن روز دیگری را در طول هفته تعطیل است؛ روز جمعه در کنار حقوق روزانه برای ساعات کاری، 40 درصد  نیز به ازای جمعه کاری سال 1402 دریافت می کند.

جمعه کاری با اضافه کاری: حالت دوم از جمعه کاری در قانون کار به این گونه است که کارگر روز جمعه مشغول کار است و روز دیگری را هم به جای آن تعطیل نیست! در این صورت علاوه بر 40 درصدی که برای مزد جمعه کاری دریافت می کند، 40درصد نیز برای اضافه کاری به او تعلق می گیرد. در این حالت حقوق پرداختی به او برای هر ساعت اضافه کاری جمعه سال 1402 برابر است با حقوق پایه یک ساعت کار بعلاوه 80 درصد اضافه.

ضریب محاسبه جمعه کاری    

از آنجایی که پیش از این هم بیان شد جمعه به عنوان روز تعطیل کارگر محسوب می شود که در صورت کار در روز جمعه ضریب جمعه کاری محاسبه و پرداخت می شود. ضریب جمعه کاری بر طبق قانون اداره کار 40 درصد حقوق کار عادی است و فقط به دلیل کار در روز جمعه به کارگر اختصاص پیدا می کند. جمعه با توجه به ماده 62 قانون کار روز تعطیل است و در صورت کار کردن در این روز باید فوق العاده حق جمعه کاری به اندازه 40% پرداخت شود. در ادامه با بیان مثالی این موضوع به خوبی توضیح داده شده است:

در صورتیکه که حقوق ساعتی کارگر 150000 ریال در نظر گرفته شده باشد و کارگر همه ساعات کاری را در طول ماه در محل کار حاضر شده و علاوه بر آن برای جمعه سرکار رفتن در مجموع 20 ساعت کار کرده است. در این صورت با فرمول زیر ضریب جمعه کاری محاسبه می شود:

5400000=20*1.8*150000

ضریب 1.8 برابر است با 80% (40% برای روز جمعه،40% درصد برای اضافه کاری) حق جمعه کاری و 1برای حقوق اصلی او؛ که در برخی مواقع به اشتباه ضریب 1.96 جمعه کاری به کار می رود.

بیشتر بخوانید: اتوماسیون حضور غیاب کسری، بهترین نرم افزار حضور و غیاب

محاسبه جمعه کاری با مثال            

در این قسمت یک مثال محاسبه جمعه کاری بیان شده است که نحوه و فرمول محاسبه جمعه کاری ۱۴۰۲به خوبی برای شما روشن شود. فرض کنید حقوق کارگر برای کار عادی روزانه 139000 تومان باشد که  روزانه از ساعت 7 صبح تا 4 بعد از ظهر در محل کار مشغول فعالیت است و روزهای جمعه نیز یک هفته در میان از ساعت 7 صبح تا 12 ظهر کار می کند. در مجموع 26 روز به صورت 8 ساعت و نیم کار کرده و سه جمعه نیز در یک ماه به صورت 5 ساعته کار کرده است روی هم 236 ساعت کار در یک ماه می شود.

مجموع ساعات کاری:236 ساعت

ساعات اضافه کاری و جمعه کاری:کسر ساعات کار اضافی از ساعات کار عادی روزانه

ساعات جمعه کاری:15 ساعت

حقوق کارگر برای هر ساعت اضافه کاری: حقوق روزانه تقسیم بر 7.33 * 0.4=139000 تقسیم بر 7.33*1.4=26500

حقوق جمعه کاری: حقوق روزانه تقسیم بر 7.33 * 0.4=139000 تقسیم بر 7.33*0.4=7500

در نتیجه با ضرب این اعداد بر تعداد روزهای جمعه کاری میزان اضافه حقوق برای این ماه بدست می آید.

بیشتر بخوانید: تعطیل کاری چیست؟ نحوه محاسبه تعطیل کاری

محاسبه اضافه کاری و جمعه کاری

در اینجای مقاله با مثال هایی اضافه کاری و جمعه کاری را بیشتر بررسی خواهیم کرد. تصور کنید مزد روزانه کارگر ۳۷۰۴۲۳ ریال است و ساعات کاری او به صورت روزانه از ساعت 7 صبح تا 4 بعد از ظهر می‌باشد. این کارگر در روز های تعطیل به رسمی سرکار رفته و جمعه‌ها هم یک هفته در میان از 7 صبح تا 12 ظهر سرکار حضور دارد. در شرایط کاری این کارگر آمده است که در روزهایی که از ساعت 7 الی 16 به سرکار می‌رود 30 دقیقه برای صرف ناهار و صبحانه وقت دارد و این کارگر در ماه 1 روز کاری را به‌طور کامل و 3 ساعت مرخصی ساعتی گرفته است.

می‌خواهیم اضافه کاری و جمعه کاری این کارگر را در اردیبهشت 1402 محاسبه کنیم.

مطابق با مثال ذکر شده این کارگر روزانه 9 ساعت در محل کار حضور دارد که نیم ساعت آن صرف ناهار و صبحانه می‌شود و به این ترتیب 8.5 ساعت جز ساعات کاری محسوب می‌شود.

جمعه‌هایی که این کارگر کار کرده است 3 جمعه و هر جمعه 5 ساعت بوده است.

در مجموع این کارگر 236 ساعت کار کرده است.

همان طور که گفته شد اضافه کاری از ساعات کاری قانونی کارگر کسر می‌شود و 40٪ ساعات کاری معمولی محسوب میشود.

ساعات اضافه کاری = ۲۳۶-۱۶۹=۶۷ ساعت

ساعات جمعه کاری = ۳*۵=۱۵ ساعت

محاسبه حقوق اضافه کاری

مزد روزانه تقسیم بر ۷.۳۳ ضرب در ۱.۴ = ۳۷۰۴۲۳ تقسیم بر ۷.۳۳ ضرب در ۱.۴=۷۰۷۴۹ ریال هر ساعت اضافه کاری

۶۷*۷۰۷۴۹= ۴,۷۴۰,۱۸۳ ریال حقوق اضافه کاری تیر ماه

محاسبه حقوق جمعه کاری

مزد روزانه تقسیم بر ۷.۳۳ ضرب در ۰.۴ = ۳۷۰۴۲۳ تقسیم بر ۷.۳۳ ضرب در ۰.۴=۲۰۲۱۴ ریال هر ساعت جمعه کاری.

۱۵*۲۰۲۱۴= ۳۰۳,۲۱۰ ریال

همان طور که در نحوه محاسبات مشاهده می‌کنید برای جمعه کاری هم اضافه کاری و هم جمعه کاری محاسبه می شود. در حالی که برای تعطیلات رسمی با توجه به آن که تعطیل رسمی وسط هفته است فقط اضافه کاری محاسبه می‌شود.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره قوانین اضافه کاری و اضافه کاری کارگران

محاسبه آنلاین جمعه کاری 1402  

امروزه می توان به راحتی به محاسبه جمعه کاری آنلاین از طریق مراجعه به سایت های مختلف از جمله سایت آتیه اقدام کرد. نحوه محاسبه آنلاین جمعه کاری 1402در سایت به این صورت است که حقوق و دستمزد روزانه را در فیلد مربوطه وارد می کنید، تعداد روزهای جمعه کاری در ماه را مشخص کرده و حقوق یک ساعت کار عادی را نیز وارد می کنید تا وب سایت محاسبه جمعه کاری آنلاین را انجام داده و فوق العاده جمعه کاری برای آن ماه را به شما نمایش دهد. نکته قابل توجه در وب سایت آتیه برای محاسبه جمعه کاری آنلاین این است که از ساعت 24 پنجشنبه تا 24 روز جمعه به عنوان جمعه کاری محسوب می شود.

محاسبه جمعه کاری بر اساس نوع شغل

تا اینجا متوجه شدیم که روز جمعه روز تعطیلی کارگران همراه با مزایا، حقوق و بیمه است و در صورتیکه تعطیل نباشند نیز باشد از مزایای جمعه کاری برخوردار شوند. در برخی مواقع مشاغل خدمات رسان مانند اتوبوسرانی، تاکسیرانی، آب و برق و … به دلایل ضرورت ارائه خدمات به مردم نیاز به حضور مستمر در روزهای تعطیل در محل کار دارند و به جای آن روز دیگری را تعطیل هستند. کارگرانی که به هردلیلی روزهای جمعه را مشغول فعالیت در محل کار باشند باید 40% اضافه حقوق دریافت کنند. اما اینکه جمعه کاری به چه کسی تعلق میگیرد و برای محاسبه ضریب جمعه کاری براساس نوع شغل در ادامه برخی مشاغل را بررسی کرده ایم.

بیشتر بخوانید: محاسبه عیدی سال ۱۴۰۲ عیدی کارگران، کارمندان بازنشستگان و مستمری بگیران

جمعه کاری نگهبان

فرض کنید شرکتی دو نگهبان دارد که یک روز در میان با هم جابجا می شوند و در شیفت های کاری مختلف به صورت کار از ساعت 8 صبح تا شب نگهبانی می دهند. در این صورت جمعه کاری نگهبان به این صورت محاسبه می شود که علاوه بر حقوق پایه و حق بن و مسکن که مزایای شغلی این فرد محسوب می شود باید برای اضافه کاری، شب کاری و جمعه کاری نیز مزایا به صورت جداگانه محاسبه شود. ساعت کار موظفی نگهبان 192 ساعت در ماه، 16 ساعت جمعه کاری است که فرمول محاسبه جمعه کاری ۱۴۰۲ به این صورت می شود:

جمعه کاری نگهبان= حقوق ماهیانه/220*40%*16 ساعت جمعه کاری

بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع شیفت های نگهبانی

محاسبه جمعه کاری پرسنل شیفتی

برخی مشاغل که در آن پرسنل به صورت جمعه کاری شیفت دارند؛ جمعه کاری کارگران شیفتی نیز حقوق و مزایای نوبت کاری در جمعه را به صورت ساعات کاری عادی دارند و از طرفی فوق العاده نوبت کاری در جمعه نیز به آن ها پرداخت می شود. فوق العاده جمعه کاری در نوبت کاری به میزان 22.5درصد است که تعطیلات نیز به اضافه کاری آنها در نظر گرفته می شود.  

محاسبه جمعه کاری کارگران

جمعه کاری کارگران به دو صورت قابل محاسبه و پرداخت است؛ حالت اول در صورتی است که کارگر کار عادی روزانه را در روز جمعه فعالیت دارد و به جای آن روز دیگری را تعطیل است. در این صورت علاوه بر حقوق عادی روزانه،40% فوق العاده جمعه کاری به او تعلق می گیرد(البته در صورتیکه که اضافه کاری نداشته باشد). در حالت دوم؛ به این صورت است که کارگر روز جمعه را مشغول کار باشد اما روز دیگری را در طول هفته به جای آن تعطیل نباشد! در این حالت علاوه بر 40% فوق العاده روز جمعه، 40 درصد حقوق اضافه کاری جمعه 1402 نیز به او پرداخت می شود(در واقع به اندازه هر ساعت اضافه کاری جمعه، حقوق عادی روزانه بعلاوه 80 درصد اضافه می شود).

جمعه کاری کارمندان دولت

جمعه کاری کارمندان دولت نیز مانند کارگران به این صورت است که در صورتی که با توافق کارفرما روز جمعه را در محل کار حضور داشته و جمعه کاری کند ؛ در جمعه کاری کارمندان به دلیل فعالیت بیش از 44 ساعت در هفته حقوق بیشتری به او پرداخت می شود.

جمعه کاری در ماموریت

کارمندان و پرسنل در صورتی که به ماموریت کاری اعزام شوند که نیاز به گذراندن و اسکان حداقل یک شب در محل ماموریت باشد، حق ماموریت به میزان یک روز حقوق دریافت می کنند. از طرفی اگر این روز ماموریت همزمان با روز جمعه باشد(جمعه کاری در ماموریت) به میزان 40% هم به حقوق آنها اضافه می شود. البته در صورتی که یک روز را به جای جمعه در طول هفته تعطیل باشند.

میزان حقوق جمعه کاری چقدر است؟

بر مبنای قانون اداره کار برای جمعه کاری ۱۴۰۱حقوق و مزایای و بیمه در نظر گرفته شده است که متناسب با ساعات کار در روز جمعه محاسبه می شود. به این صورت که به میزان 40 درصد از حقوق فرد در روز عادی برای او حقوق و مزایا پرداخت می شود. البته به دوصورت جمعه کاری محاسبه می شود 1:حالتی که کارگر روز جمعه را در محل کار حضور دارد و به جای آن روز دیگری را تعطیل است. در این حالت 40 درصد حقوق مازاد دریافت می کند؛ 2:حالتی که کارگر روز جمعه را کار می کند اما روز دیگری را نیز جایگزین آن در طول هفته تعطیل نیست. در این صورت تا 80 درصد بیش از حقوق پایه دستمزد دریافت می کند.

بیشتر بخوانید: حداقل حقوق قانون کار ۱۴۰۲ چقدر است؟

بررسی مهمترین قوانین جمعه کاری

مبنای جمعه کاری براساس ماده 62 قانون اداره کار، روز جمعه را روز تعطیل همراه با حقوق و مزایا تعریف می کند؛ که در صورتیکه کارگر در ازای جمعه سرکار رفتن روز دیگری را به جای آن تعطیل می شود و 40 درصد حقوق بیشتر از روز کار عادی دریافت می کند. قانون پرداخت جمعه کاری به این موضوع اشاره دارد که در صورتی که کارگر در روز جمعه کار کند، فوق العاده حقوق تحت عنوان جمعه کاری دریافت می کند. در غیر این صورت کارفرما حق جمعه کاری اجباری برای کارگران را ندارد.

براساس قانون پرداخت جمعه کاری حقوق و دستمزد اضافی که به کارگران در ازای کار در روز جمعه در نظر گرفته شده است به میزان 40% حقوق کار عادی روزانه افراد است و در کنار آن به جای روز جمعه که در محل کار حضور دارد باید روز دیگری را در طول هفته تعطیل باشد. در غیر این صورت بر مبنای جمعه کاری اگر جمعه کاری کند و روز تعطیلی هم نداشته باشد حقوق به میزان 80% درصد به او تعلق می گیرد. از طرفی براساس همین قانون پرداخت جمعه کاری در صورتی که کارگر در حین جمعه کار در ماموریت باشد علاوه بر فوق العاده حقوق جمعه کاری، حق ماموریت هم دریافت می کند؛ همچنین باید یک روز دیگر به عنوان روز تعطیل برای او در نظر گرفته شود.  

سوالات متداول پیرامون جمعه کاری

آیا جمعه کاری مشمول بیمه است؟

همان طور که بیش از این هم بارها بیان شد، روز جمعه به عنوان تعطیل هفتگی کارگران و کارمندان در نظر گرفته شده که برای این روز هم حقوق، مزایا و بیمه بدون حضور در محل کار تعلق می گیرد. این روزهای جمعه تحت عنوان جمعه کاری در قانون کار شناخته می شود که همه حقوق و مزایای کار را نیز دارد.  

بیشتر بخوانید: بیمه بیکاری چیست و شامل چه افرادی می شود؟

جمعه کاری و تعطیل کاری چه فرقی باهم دارند؟

با توجه به اینکه روز جمعه روز تعطیلی و حضور در کنار خانواده برای استراحت است در صورتی که کارگر این روز را نیز در محل کار مشغول فعالیت باشد به دلیل جمعه کاری فوق العاده حقوق 40% به او پرداخت می شود.  اما در مقابل تعطیل کاری جمعه؛ کار در روزهای تعطیل رسمی وجود دارد برای کارگر به عنوان اضافه کاری در ازای کار روز تعطیل رسمی 140 درصد اضافه کاری پرداخت می شود. اما برای جمعه کاری (که هم اضافه کاری و هم جمعه کاری) است 180درصد حقوق پرداخت می شود.

جمع بندی جمعه کاری

یکی از مواردی که در محاسبه حقوق کارگران یا کارمندان در نظر گرفته می شود محاسبه جمعه کاری است که باید در حقوق ماهیانه کارگران محاسبه شود. با استناد بر ماده 88 قانون اداره کار روز جمعه، روز تعطیلی برای کارگران محسوب می شود و در صورتیکه کارگر روز جمعه نیز مشغول به کار باشد، باید روز دیگری  برای او به عنوان روز تعطیل معین شود؛ علاوه بر آن به میزان ساعت کاری در طول روز 40 درصد دستمزد اضافه دریافت می کند. ما نیز در این مقاله سعی کردیم مطالبی را در خصوص جمعه کاری بیان کنیم و سوالات ذهنی شما را پاسخ دهیم؛ همچنین نحوه محاسبه جمعه کاری در قانون کار نیز به طور کامل شرح داده شد.