OKR چیست و چه نقشی در رشد سازمان ها دارد؟

okr چیست و چه نقشی در رشد سازمان ها دارد؟

مدیریت سازمان‌های بزرگ و چندبخشی، بدون وجود یک چارچوب هدف‌گذاری مؤثر، کار ساده‌ای نیست. شرکت‌هایی مانند گوگل، لینکدین و اینتل برای ایجاد هماهنگی میان تیم‌ها و حرکت در مسیر اهداف کلان، از روشی به نام OKR استفاده می‌کنند.
این روش، با تمرکز بر «اهداف و نتایج کلیدی»، یکی از مؤثرترین ابزارها برای رشد منسجم سازمان به شمار می‌رود.
در ادامه‌ی این مقاله، با مفهوم OKR و تأثیر آن بر عملکرد و توسعه‌ی سازمان‌ها بیشتر آشنا می‌شویم.

مدل OKR چیست؟ 

مدل OKR یا Objectives and Key Results به‌معنای «اهداف و نتایج کلیدی» است. این مدل یک چارچوب مدیریتی برای تعیین، پیگیری و ارزیابی اهداف سازمانی است که نخستین بار در شرکت اینتل معرفی شد و بعدها توسط گوگل به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت.

در این مدل، سازمان ابتدا اهداف اصلی خود (Objectives) را مشخص می‌کند و برای هر هدف، مجموعه‌ای از نتایج قابل‌اندازه‌گیری (Key Results) در نظر می‌گیرد. این نتایج معیار سنجش میزان پیشرفت در دستیابی به اهداف هستند و به مدیران و تیم‌ها کمک می‌کنند مسیر خود را با شفافیت و تمرکز بیشتری دنبال کنند.

به‌بیان ساده، OKR ابزاری است برای تبدیل اهداف بزرگ به اقدامات قابل‌پیگیری؛ روشی که باعث می‌شود تمام اعضای سازمان بدانند چه چیزی مهم است و چگونه باید برای رسیدن به آن تلاش کنند.

تاریخچه تکنیک OKR 

• دهه ۱۹۷۰ – تولد OKR در اینتل

  • اندی گروو، مدیرعامل اینتل، OKR را برای افزایش شفافیت، هماهنگی و تمرکز تیم‌ها معرفی کرد.

  • هدف او ایجاد چارچوبی بود که اهداف کلان سازمان را به اقدامات عملی و قابل اندازه‌گیری تبدیل کند.

  • این روش به تیم‌ها کمک می‌کرد بدانند چه کاری مهم است و چگونه پیشرفت خود را بسنجند.

• اوایل دهه ۱۹۹۰ – معرفی OKR به گوگل

  • جان دوئر، سرمایه‌گذار و مشاور، OKR را به گوگل آورد.

  • گوگل با استفاده از این روش توانست اهداف بلندپروازانه خود را به نتایج مشخص، قابل اندازه‌گیری و عملی تبدیل کند.

  • این روش کمک کرد تا تمام اعضای سازمان در مسیر یک هدف مشترک حرکت کنند و تصمیم‌گیری‌ها سریع و شفاف شود.

• دهه ۲۰۰۰ – گسترش جهانی و استاندارد شدن

  • پس از موفقیت گوگل، بسیاری از شرکت‌های بزرگ و استارتاپ‌های پیشرو OKR را به‌کار گرفتند.

  • شرکت‌هایی مانند لینکدین، توئیتر، اینتل و اوبر از OKR برای مدیریت استراتژیک، هدف‌گذاری تیمی و افزایش عملکرد سازمان استفاده کردند.

  • OKR از یک ابزار داخلی مدیریتی، به استاندارد جهانی برای رشد و هماهنگی سازمان‌ها تبدیل شد.

• امروزه – محبوبیت و تنوع استفاده

  • OKR به یک ابزار حیاتی برای شرکت‌های فناوری و حتی صنایع غیر فناوری تبدیل شده است.

  • سازمان‌ها نه تنها برای مدیریت عملکرد تیم‌ها بلکه برای تقویت فرهنگ سازمانی و ایجاد انگیزه نیز از این روش استفاده می‌کنند.

  • بسیاری از شرکت‌ها OKR را به شکل سالانه، فصلی و حتی ماهانه تعریف می‌کنند تا انعطاف و سرعت پاسخگویی افزایش یابد.

بیشتر بخوانید: 10 نرم افزار برتر مدیریت منابع انسانی (HR)

دستیابی به اهداف شخصی با تکنیک OKR 

تکیه بر ساختار تکنیک OKR، علاوه بر کمک به سازمان ها برای رسیدن بر اهداف مختلف می تواند برای رسیدن به اهداف شخصی نیز راهکارها و تکنیک های نوینی ارائه دهد. فقط کافی است پس از تعیین هدف، با ساختار OKR آشنا باشید و راهکارهای آن را عملی و اجرا کنید. در واقع راه کارهایی که در این تکنیک پیشنهاد و ارائه می شود، باعث می شود که هر فرد نسبت به وظایف خود آگاه باشد. سپس برای دستیابی به این اهداف، با تمرکز کامل و بدون منحرف شدن از مسیر، در راستای آن تلاش کند.

ساختار OKR چگونه است؟ 

هر تکنیک مدیریتی موفق، دارای ساختار مشخص است و OKR هم از این قاعده مستثنی نیست. طبق نظر جان دوئر، فرمول OKR از دو بخش اصلی تشکیل شده است:

1. هدف (Objective):

   • هدف پاسخ به این سؤال است: «چه کاری می‌خواهم انجام دهم؟»

   • هدف باید شفاف، بلندپروازانه و قابل فهم برای تیم باشد.

   • معمولا هر فرد یا تیم ۳ تا ۵ هدف مشخص در یک بازه زمانی تعریف می‌کند.

2. نتایج کلیدی (Key Results):

   • نتایج کلیدی نشان می‌دهند چگونه به هدف دست پیدا می‌کنید.

   • هر نتیجه باید قابل اندازه‌گیری، عملی و دست‌یافتنی باشد.

   • نتایج می‌توانند شامل عملکرد، رشد، تعامل یا شاخص‌های کمی و کیفی دیگر باشند.

   • در پایان دوره، هر نتیجه به صورت عددی یا شاخص مشخص ارزیابی می‌شود تا موفقیت یا عدم موفقیت روشن شود.

به‌عبارت ساده، OKR به شما می‌گوید هدف فقط چیزی نیست که می‌خواهید به آن برسید، بلکه باید راهی برای اندازه‌گیری موفقیت در آن هدف هم تعریف شود.

بیشتر بخوانید: مدل bsc یا کارت امتیاز متوازن چیست؟

اجزای مختلف okr چیست؟ 

در تکنیک OKR تمرکز اصلی بر تعیین هدف (Objective) است. هدف، مسیر حرکت را مشخص می‌کند و بدون آن، اندازه‌گیری پیشرفت دشوار خواهد بود.

هر هدف می‌تواند شامل چندین نتیجه کلیدی (Key Results) باشد. این نتایج نشان می‌دهند که چگونه به هدف اصلی دست پیدا می‌کنید. حتی رسیدن به نتایج کوچک می‌تواند شما را به تحقق اهداف بزرگ نزدیک کند.

علاوه بر این، هر پروژه معمولاً دارای مقدمات یا ابتکارات (Initiatives) است که اقدامات و فعالیت‌های لازم برای دستیابی به نتایج کلیدی را تعریف می‌کنند.

به طور کلی، اجزای اصلی OKR عبارت‌اند از:

• Objective (اهداف) 

 هدف یا اهداف شرحی است که قصد دارید تا در آینده به آن دست یابید. زمانی که هدف را تعیین می کنید، مانند این است که نقطه مقصد را می بینید و سپس می توانید مسیر راه رسیدن به اهداف را تعیین کنید. یکی از مهم ترین مواردی که زمان تعیین هدف باید به آن توجه داشته باشید، این است که هدف نباید شامل داده های فنی مختلفی باشد. بلکه باید برای همه اعضای تیم و کارمندان قابل فهم باشد. به همین دلیل می توان گفت یک هدف صحیح و خوب، هدفی است که کیفی باشد.

در واقع زمانی که یک هدف مناسب به درستی انتخاب کنید، باعث می شود در انتهای کار شاهد تغییرات بالقوه و منحصر به فردی باشید. یکی از فاکتورهای دیگری که زمان تعیین هدف باید به آن توجه کنید این است که هدف باید به زمان وابسته باشد. بنابراین باید مدت زمان تقریبی که می خواهید به هدف برسید را تخمین بزنید. این مهلت و مدت زمان نیز باید قابل درک و هماهنگ با اهداف باشد.

• key results (نتایج کلیدی)

نتایج کلیدی بخش مهمی از OKR هستند که معیارهای قابل اندازه‌گیری پیشرفت به سوی هدف را مشخص می‌کنند.

این نتایج به شما و تیم کمک می‌کنند تا بدانید چه مقدار از مسیر رسیدن به هدف طی شده و چقدر باقی مانده است. به بیان ساده، نتایج کلیدی مانند یک خط‌کش موفقیت عمل می‌کنند که مشخص می‌کند آیا تلاش‌های شما در پیشبرد اهداف سازمان مؤثر بوده است یا خیر.

برای تعریف نتایج کلیدی، از خود بپرسید:

«چگونه می‌توانم به اهدافم برسم؟»
جوابی که به این سؤال می‌دهید، همان نتایج کلیدی است.

ویژگی‌های اصلی نتایج کلیدی:

1. قابل سنجش و اندازه‌گیری باشند.

2. مسیر رسیدن به هدف را شفاف کنند.

3. تیم و مدیران را قادر سازند تا میزان موفقیت در دستیابی به هدف را بررسی کنند.

به این ترتیب، نتایج کلیدی نه تنها میزان پیشرفت را نشان می‌دهند، بلکه کمک می‌کنند کل تیم روی اقدامات مؤثر تمرکز کند.

• Initiatives (مقدمات) 

مقدمات یکی از اجزای جدایی‌ناپذیر OKR هستند و شامل پروژه‌ها و وظایفی می‌شوند که شما را به نتایج کلیدی نزدیک می‌کنند.

به بیان ساده، مقدمات اقدامات عملی و قابل اجرا هستند که برای دستیابی به نتایج کلیدی تعریف می‌شوند. این اقدامات باید در حیطه نفوذ تیم و محدود به یک بازه زمانی مشخص باشند تا قابلیت اجرا و اندازه‌گیری داشته باشند.

مثال:
فرض کنید هدف شما تکمیل یک پروژه بزرگ است و نتایج کلیدی آن شامل رسیدن به ۲۵٪ پیشرفت در یک هفته می‌شود.
در این حالت، مقدمات می‌تواند شامل تعیین وظایف روزانه اعضای تیم، تخصیص زمان مشخص برای انجام هر کار و پیگیری پیشرفت روزانه باشد.

به این ترتیب، مقدمات به تیم کمک می‌کند تا تمرکز خود را روی اقدامات مؤثر حفظ کند و مطمئن شود که هر قدم، آن‌ها را به نتایج کلیدی و در نهایت به اهداف اصلی نزدیک می‌کند.

بیشتر بخوانید: تفکر سیستمی چیست؟ مزایای تفکر سیستمی

چگونه از تکنیک OKR استفاده کنیم؟

استفاده مؤثر از OKR شامل چند مرحله کلیدی است:

1. تعیین OKR سازمانی

   • مدیران ارشد ابتدا باید اهداف و نتایج کلیدی سازمان را مشخص کنند.

   • سپس این اهداف باید با تمام تیم‌ها و کارکنانی که در دستیابی به آن نقش دارند، به اشتراک گذاشته شوند.

2. به‌روزرسانی منظم نتایج

   • پیشرفت اهداف باید به صورت منظم، مثلاً هفتگی یا ماهانه، اندازه‌گیری و به‌روزرسانی شود.

   • اگر بخشی از اهداف کوتاه‌مدت محقق نشده است، برنامه‌های جدید باید تنظیم و به تیم ارائه شود.

   • به عنوان مثال، ممکن است در یک هفته تنها ۷۰ تا ۷۵٪ نتایج حاصل شده باشد؛ در این صورت برنامه هفته بعد باید اصلاح شود.

3. اولویت‌بندی و انعطاف‌پذیری

   • اهداف و نتایج کلیدی باید بر اساس اهمیت و تأثیرشان روی رشد سازمان مرتب‌سازی شوند.

   • اگر اعضای تیم یا ساختار سازمان تغییر کند، OKR نیز باید به‌روزرسانی و اصلاح شود.

   • این ویژگی، یکی از نقاط قوت OKR است که سازمان را انعطاف‌پذیر و پاسخگو نگه می‌دارد.

4. ارزیابی پیشرفت

   • طبق برنامه، اهداف باید هفتگی یا ماهانه بررسی و اندازه‌گیری شوند.

   • این کار به تیم و مدیران کمک می‌کند تا میزان پیشرفت و رشد سازمان را به وضوح ببینند و اقدامات لازم برای بهبود را انجام دهند.

به طور خلاصه، OKR تنها یک ابزار هدف‌گذاری نیست؛ بلکه یک چرخه مستمر برنامه‌ریزی، اجرا و ارزیابی است که تیم را در مسیر رشد سازمانی هدایت می‌کند.

ویژگی های مهم اهداف OKR چیست؟ 

تعیین هدف، مهم ترین قدم در اجرای تکنیک OKR محسوب می شود. اما ممکن است در برخی شرایط افرادی که قصد تعیین هدف برای کسب و کارشان را دارند، بپرسند که ویژگی مهم اهداف OKR چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که مهم ترین ویژگی ها در مورد این تکنیک به شرح زیر است:

• داشتن هماهنگی

اهداف هر تیم از واحدهای مختلف یک سازمان، باید با اهداف کل سازمان هماهنگی و تطابق داشته باشد. به گونه ای که از اهداف کل اعضای تیم و سازمان پشتیبانی کند. پس از آن در صورتی که گروه های مختلف یک سازمان دارای اهداف مختلفی باشند، باید توافق کلی آن ها بر سر ویژگی های بنیادین و مهم سازمان باشد.

• ثمر بخشی بالا 

هدف‌گذاری در سازمان باید تغییرات مثبت و ملموس ایجاد کند، به‌گونه‌ای که دستیابی به اهداف تیم‌ها، تأثیر مثبتی بر کل سازمان و زیرمجموعه‌ها داشته باشد و باعث انگیزه و رضایت کارکنان شود.

• وابسته بودن به زمان 

زمانی که اهداف شرکت یا سازمان را به بازه زمانی مشخصی وابسته و محدود کنید، باعث افزایش تمرکز کل کارکنان برای دستیابی سریع تر به آن می شود. در واقع باید این کار می توانید در صورت لزوم در دوره های مختلف، اقدام به بازبینی اهداف نمایید. حتی در صورتی که تصمیمات درست یا غلطی گرفته اید، آن ها را اصلاح کنید یا با تمرکز بیشتری پیش ببرید. برای مثال اگر اهداف و عملکرد سازمان کمکی به ایجاد تغییرات مثبت در سازمان نمی کند، در دوره های بعدی اصلاحیه بزنید و مطرح کنید که قسمتی از هدف تغییر کرده و بنابراین عملکرد همکاران هم باید عوض شود.

• هر فرد باید برای خودش در طول یک فصل یا ۳ماه، بین ۳ تا ۵ هدف کوتاه مدت تعریف کند.

بیشتر بخوانید: ۱۰ کتاب برتر حوزه مدیریت و منابع انسانی

نتایج کلیدی در OKR باید دارای چه ویژگی هایی باشد؟ 

بیشتر بخوانید: ۸ ابزار کاربردی دورکاری برای سازمان‌ها

ویژگی های مهم مقدمات در OKR چیست؟ 

برای تهیه و تدوین برنامه ریزی های لازم برای مقدمات، باید به گونه ای اقدام کنید که دارای ویژگی های زیر باشد:

• داشتن ساختار مشخص 

یک مقدمه صحیح و مناسب در OKR، باید ساختار مشخصی داشته باشد. بدین صورت که بتوان محدوده آن را به صورت مشخص و شفاف تعیین و مطرح کرد. برای مثال برای تهیه کردن مقدمات لازم برای رسیدن به اهداف باید از افعالی که غیر مبهم و واضح هستند، مانند افعال زیر استفاده کنید:

• تاسیس کردن
• نوشتن
• به راه انداختن
• دیدن
• منتشر کردن
• بهبود دادن
• افزایش دادن

استفاده از این افعال کمک می‌کند وظایف قابل فهم و قابل اجرا باشند و اعضای تیم بدانند دقیقاً چه کاری باید انجام دهند تا به نتایج کلیدی و اهداف سازمان برسند.

• قابلیت تحت کنترل بودن

برای دستیابی به اهداف و اجرای مقدمات، باید بر روند کار در بازه‌های زمانی مختلف نظارت کنید.
مقدمات باید قابل کنترل کامل توسط شما یا تیم باشند و وابستگی زیاد به افراد یا ابزارهای دیگر نداشته باشند.
این کار باعث می‌شود مسیر دستیابی به نتایج کلیدی شفاف، قابل اجرا و قابل اندازه‌گیری باشد.

مزایای استفاده از روش OKR

بیشتر بخوانید: منظور از روش تجزیه و تحلیل swot چیست؟ | آشنایی با ماتریس swot

OKR و KPI چه تفاوتی دارند؟

تفاوت OKR و KPI در ابتدا ممکن است واضح به نظر نرسد، اما در عمل کاملاً مشخص می‌شود:

• KPI (شاخص کلیدی عملکرد):

  • معیارهایی برای ردیابی عملکرد و نتایج تجاری افراد یا تیم‌ها هستند.

  • KPI به شما نمی‌گوید چه چیزی باید تغییر کند، فقط عملکرد فعلی را اندازه‌گیری می‌کند.

• OKR (اهداف و نتایج کلیدی):

  • برای تعیین اهداف و نقاطی که نیاز به بهبود یا تغییر دارند استفاده می‌شود.

  • OKR به شما نشان می‌دهد که فعالیت‌های روزانه تیم‌ها چگونه با اهداف سازمان همسو است و مسیر رشد سازمان را شفاف می‌کند.

به بیان ساده، KPI میزان عملکرد را اندازه‌گیری می‌کند، اما OKR مسیر و اقدامات لازم برای رسیدن به اهداف و بهبود عملکرد را مشخص می‌کند.

نمونه ای از پیاده سازی okr در سازمان ها

متد okr را می توان در بخش های مختلف سازمان پیاده سازی کرد؛ به طور مثال در سطح مدیریتی، دپارتمان های مختلف، تیم بازاریابی، در سطح فردی و … okr اجرا می شود. پیاده سازی سیستم okrدر سطوح مختلف سازمان موجب دستیابی به اهداف مشترک توسط همه اعضای شرکت می شود. در ادامه به نمونه هایی از پیاده سازی سیستم okrدر سازمان ها اشاره شده است.

Okrدر سطح شرکت

این OKR می‌تواند به OKR تیم بازاریابی نیز کمک کند و هماهنگی بین اهداف سازمان و اهداف تیمی را افزایش دهد.

Okr تیم بازاریابی

این OKR تیم بازاریابی می‌تواند به تحقق OKR سطح شرکت کمک کند و هماهنگی بین اهداف سازمان و اهداف تیمی را تقویت کند.

Okr منابع انسانی سازمان

Okr تیم مالی سازمان

Okr تولید محصول در سازمان

اشتباهات مرسوم در پیاده سازی okr کدام است؟

در مسیر اجرای سیستم okrلازم است بدانید که چه کارهایی را باید انجام دهید و از چه کارهایی اجتناب کنید. لذا در ادامه این مطلب به برخی اشتباهاتی که در مسیر اجرای سیستم okr ممکن است انجام دهید پرداخته ایم.

1.تعیین اهداف غیرقابل دستیابی

تعیین اهداف برای کسب و کار باید به گونه ای باشد که اعضای تیم را ترغیب و قانع به تلاش برای دستیابی به آنها کند. اگر کسب و کارها اهداف بلندپروازانه و غیرقابل باوری را برای خود تعیین کنند انگیزه لازم در کارکنان ایجاد نمی شود و از همان ابتدا نسبت به تحقق اهداف ناامید خواهند بود. در نتیجه با مشارکت و همفکری کارکنان سازمان اهدافی چالشی اما قابل دسترس را تعیین کنید .

2.مشخص نکردن مسئول اطمینان(directly responsible individual)

مسئول اطمینان از تکمیل روند okr به عنوان فردی که در کل این مسیر پاسخگوی فعالیت ها است نقش اساسی دارد و درصورتی که شخصی تحت عنوان DRI در سازمان تعیین نشود موجب آن می شود که در مواجهه با هر چالش یا مسئله ای کل اعضای تیم مواخذه و مقصر شمرده شوند. در نتیجه با تعیین یک نفر و سپردن این وظیفه به او انجام اهداف را به او بسپارید.

3.برنامه ریزی اهداف فقط از بالا به پایین (آبشاری)

برخی سازمان‌ها در متد OKR اهداف را فقط از بالا به پایین تعیین می‌کنند. این رویکرد اگرچه ساختارمند است، اما معمولاً باعث کاهش انگیزه، خلاقیت و استقلال کارکنان می‌شود و بر اثربخشی OKR تأثیر منفی می‌گذارد.

در مقابل، زمانی که کارکنان در تعیین اهداف نقش فعال دارند و آزادی عمل بیشتری پیدا می‌کنند، می‌توانند فرصت‌ها را بهتر شناسایی کرده و اولویت‌های اصلی سازمان را مؤثرتر دنبال کنند.

4.تعیین okr بدون ساختار و ابهام برانگیز

یکی از اشتباهات رایج، تعریف مبهم یا بدون ساختار OKR است. اهداف باید دقیق، قابل اندازه‌گیری و همسو با ارزش‌های سازمان باشند تا مسیر دستیابی به موفقیت روشن شود.

برای مثال، اگر هدف «افزایش درآمد سالانه» است، نتایج کلیدی باید به سؤالات زیر پاسخ دهند:

• درآمد سالانه چقدر افزایش یابد؟

• فروش آنلاین چند درصد رشد کند؟

• چند شعبه جدید باید افتتاح شود؟

با تعیین اهداف و نتایج کلیدی قابل سنجش در بازه زمانی مشخص، کارکنان دقیقاً می‌دانند در چه مسیری حرکت می‌کنند و به چه نقطه‌ای باید برسند.

5. عدم بررسی میزان پیشرفت به صورت هفتگی

برای مشاهده تاثیر مثبت و چشمگیر متد okrلازم است میزان پیشرفت طبق برنامه ریزی به صورت مرتب و هفتگی بررسی شود تا اعضای تیم نیز نظم خاص خود را داشته باشند. با تعیین اهداف و مشاهده روند پیشرفت می دانید چه میزان از کار انجام شده و با انگیزه بیشتری به انجام فعالیت ها می پردازید. ب

6.جایگزینی okr به جای مسئولیت ها و وظایف

گاهی اوقات اهداف OKR با فعالیت هایی که در این مسیر انجام می شود اشتباه گرفته می شود که باید بدانید مسئولیت هایی که برای تحقق اهداف انجام می دهید به معنی نتیجه نیست. در واقع شما از OKR برای تاثیرگذاری بر اعضای تیم استفاده می کنید و به اعضای تیم این امکان را می دهید که با خلاقیت و ارائه راهکارهای مناسب دستیابی به این تاثیر را تسهیل کنند. در نتیجه پروژه برنامه زمانبندی است که شما با انجام مجموعه ای از وظایف تلاش می کنید به آنچه که در ابتدا با عنوان هدف تعیین شده است دست یابید و برای رسیدن به آن ممکن است چندین پروژه را نیز همزمان با هم اجرا کنید.

بیشتر بخوانید: مدیریت تیم هیبرید

معرفی بهترین کتاب ها در زمینه پیاده سازی okr

یکی از بهترین روش های برای اینکه بدانید روش OKR چیست و OKR منابع انسانی را در سازمان پیاده سازی کنید یادگیری متد okrاز طریق مطالعه کتاب مرتبط در این زمینه است. در این بخش برخی کتاب های مرتبط با آموزش روش OKR را معرفی کرده ایم.

برترین نرم افزار okr کدام است؟

بیشتر بخوانید: دورکاری چیست؟ مزایای دورکاری برای کارمندان و سازمان ها

آموزش okr؛ چطور برای پیاده سازی او کی آر okr آموزش ببینیم؟

برای یادگیری و اجرای OKR می‌توانید از منابع آموزشی معتبر (مانند دوره‌های آموزشی یا کتاب‌های تخصصی) و مراحل زیر استفاده کنید:

جمع بندی