شیفت پرستاری؛ مدیریت شیفت بیمارستانی

مقدمه

شیفت پرستاری یکی از اصلی‌ترین اجزای مدیریت بیمارستان است که به ارائه مراقبت منظم و مستمر به بیماران کمک می‌کند. در این فرآیند، پرستاران پس از پایان نوبت کاری، اطلاعات مربوط به وضعیت بیمار و اقدامات درمانی انجام شده را به تیم شیفت بعدی منتقل می‌کنند تا مراقبت‌ها بدون وقفه ادامه یابد.

در این مقاله، به بررسی انواع شیفت‌های پرستاری، برنامه‌ریزی شیفت‌ها، قوانین مربوط به نوبت کاری و نقش سیستم‌های حضور و غیاب بیمارستانی پرداخته‌ایم. با مطالعه این مطلب می‌توانید با بهترین روش‌های مدیریت شیفت پرستاران آشنا شوید و روند کاری بیمارستان را بهینه کنید.

شیفت پرستاری چیست؟

شیفت پرستاری به بازه‌های زمانی مشخص کاری در 24 ساعت شبانه‌روز گفته می‌شود که در بخش پرستاری بیمارستان برنامه‌ریزی و اجرا می‌شوند. این شیفت‌ها معمولاً شامل نوبت‌های صبح، عصر و شب هستند.

در پایان هر شیفت، پرستاران باید اطلاعات مربوط به وضعیت بیمار، اقدامات درمانی انجام شده و مسئولیت‌های خود را به پرستار شیفت بعدی منتقل کنند تا مراقبت‌ها بدون وقفه ادامه یابد. به این فرآیند، تحویل بیمار گفته می‌شود.

پرستار مسئول بیمار کسی است که از سوی مسئول شیفت به عنوان ناظر و مسئول مستقیم مراقبت‌های بیمار تعیین می‌شود. این پرستار وظایف زیر را بر عهده دارد:

• نظارت بر مراقبت‌های پرستاری و درمانی بیمار

• اطمینان از انتقال صحیح اطلاعات به شیفت بعدی

• مدیریت نوبت کاری پرستاران تحت نظر خود

• پاسخگویی به مسئول شیفت در طول نوبت کاری

معمولاً پرستاری که حداقل مدرک کارشناسی پرستاری دارد، به عنوان مسئول شیفت انتخاب می‌شود تا تمامی امور مربوط به نوبت کاری و مراقبت از بیماران به درستی انجام شود.

بیشتر بدانید: حضور و غیاب در قانون کار؛ بررسی قوانین حضور و غیاب کارکنان در سازمان ها

انواع شیفت های بیمارستان

شیفت های پرستاری به طور کلی در چند دسته تقسیم می شود که در ادامه به هریک از آنها می پردازیم.

• شیفت صبح
• شیفت عصر
• شیفت شب
• شیفت چرخشی
• شیفت لانگ

فرمول شیفت بندی پرسنل پرستاری و ساعت شیفت های پرستاری به این صورت است که در شیفت صبح از ساعت 7صبح پرستار آن را تحویل می گیرد و تا ساعت 13 ادامه دارد، اما تا 14:30 باید در بخش حضور داشته باشد. شیفت عصر از ساعت از 13 شروع شده و تا 7 شب ادامه دارد و در این شیفت هم لازم است پرستار تا 8 شب در بخش حضور داشته باشد و سپس پرستار شیفت شب کار خود را شروع می کند.

شیفت شب از ساعت 8 شب شروع و تا 7 صبح ادامه دارد و پرستار در این شیفت باید تا 8 صبح در بخش باشد. ساعت کاری موظفی پرستاران در شیفت پرستاری روزهای تعطیل برای شیفت صبح و عصر در مجموع 10 ساعت و برای شیفت شب 19 ساعت است. در شیفت چرخشی پرستاران پس از یک شیفت کاری و تغییر شیفت جدید، یک یا دو روز اصطلاحا آف هستند و استراحت می کنند. پس از پایان روزهای استراحت تایم شیفت هم تغییر میکند.

یکی دیگر از انواع شیفت پرستاران، اصطلاحا تحت عنوان شیفت لانگ شناخته می شود. اما شیفت لانگ بیمارستان چیست؟ شیفت لانگ به نوعی از شیفت پرستاران گفته می شود که از بازه زمانی صبح تا شب را پرستار باید در بخش و در نوبت کاری انجام وظیفه کند و در واقع شیفت صبح و عصر را در یک روز تجربه می کنند که به دلیل طولانی بودن تایم نوبت کاری خستگی و بی حوصلگی زیادی را در پرستاران به همراه دارد.

ساعت موظفی شیفت بیمارستان

ساعت موظفی پرستاران براساس دستورالعمل خدمات گروه پرستاران 44 ساعت در هفته هست .

قانون می‌گوید اگر شرایط سختی کار، سابقه خدمت یا نوبت‌کاری غیرمتعارف وجود داشته باشد، ممکن است طبق دستورالعمل وزارت بهداشت و مربوطه ساعت کاری موظف کاهش یابد.

فرمول ساعت موظفی پرستاران طبق محاسبه زیر است:
ساعت موظفی = موظفی ماه- کسری با اعمال طرح بهره وری- (پاس شیر+مرخصی)

قوانین شیفت های پرستاری

• بین تحویل شیفت های کاری زمانی حدود یک ساعت برای اینکه زمان کافی برای تحویل بیماران و مسئولیت ها وجود داشته باشد در نظر گرفته شده است. این مدت زمان یک ساعته در نوبت کاری در هر دو پرستار محسوب می شود.
• مترون یا پرستار مسئول شیفت تایم تحویل شیفت را بین پرستاران در نوبت های کاری مختلف تعیین می کند.
• قبل از تحویل شیفت پرستاری، با هماهنگی مسئول شیفت بیماران تقسیم و وظایف پرستاران از جمله مراقبت های بالینی بیماران تعیین و ثبت می شود.
• برای ایجاد هماهنگی بین بیماران و پرستاران در شروع هر نوبت کاری بیماران هم در جریان گذاشته می شوند.
• پرستار مسئول شیفت باید در زمان تحویل هر نوبت کاری در کنار پرستار مسئول به بیمار سربزنند و پرستار مسئول شیفت بیمار را با پرستار آشنا کند.
• پرستاری که شیفت را تحویل می گیرد می تواند سوالات خود را خصوص بیماری که تحویل می گیرد از پرستاری که شیفت او تمام شده بپرسد تا بتواند اقدامات درمانی لازم ره به خوبی انجام دهد.
• یکی از مهم ترین وظایفی که در زمان تحویل شیفت باید پرستاران در نظر بگیرند این است که اطلاعات بیمارانی که به بخش های دیگر بیمارستان منتقل شده اند را نیز به بیمارستان گزارش کنند.
• چنانچه حین تحویل شیفت کد احیا اعلام شود اولویت با کد احیاست و طبق دستوری که به پرستار در زمان تحویل نوبت کاری داده شده باید در تیم احیا حاضر شود.
• در هنگام تحویل شیفت توسط پرستار مسئول شیفت؛ لازم است اطلاعاتی از جمله آمار بیماران پذیرش شده، بیمارانی که مرخص شده اند و گزارشی از حوادث خاص در بیمارستان، وسایل بیماران بستری که در ایستگاه پرستاری نگهداری می شود به مسئول شیفت جدید داده شود.

بیشتر بخوانید: قانون کار چیست؟ | بررسی مهم ترین قوانین کار و تامین اجتماعی

قانون نوبت کاری بیمارستان

در این بخش برخی موارد تحت عنوان قانون نوبت کاری پرستاران در بیمارستان بیان شده است:

• براساس حق نوبت کاری پرستاران در هر شیفت کاری مجاز به 2 ساعت تاخیر در ماه هستند و این تاخیر در مرخصی استحقاقی آن لحاظ می شود. اگر این تاخیر به بیشتر از 2 ساعت در ماه برسد، از حقوق و مزایای شغلی پرستاران به اندازه کل ساعات تاخیر کسر می شود.
• شیفت پرستاری پشت سر هم و شیفت لانگ بیشتر از سه روز قانونی نیست.
• پرستاران در هر شیفت کاری که هستند برای دریافت مرخصی باید از چند روز قبل اقدام به دریافت امضاء برگه مرخصی از مسئول شیفت بخش پرستاری کنند و در صورتی که نیاز به مرخصی ساعتی دارند می توانند در هر شیفت به مدت سه ساعت مرخصی داشته باشند.
• برای مرخصی استعلاجی نیاز به تایید مترون(مسئول شیفت یا سوپروایزر) دارند. برای مرخصی استحقاقی نیز به ازای یک سال می توانند یک ماه مرخصی بگیرند.
• از آنجایی که با افزایش ساعت کاری و نوبت کاری های پی در پی میزان خطای پرستاران هم افزایش می یابد؛ طبق قانون اضافه کاری پرستاران و براساس طرح بهره وری ساعت کاری پرستاران نه تنها زیاد نمی شود بلکه کاهش هم خواهد داشت.

بیشتر بخوانید: انواع مرخصی در قانون اداره کار؛ مدیریت مانده مرخصی پرسنل

جمع بندی مدیریت شیفت بیمارستانی و شیفت پرستاری

اغلب در بیمارستان به دلیل شیفت های کاری متعدد و پراکندگی کارها و مسئولیت ها که موجب بی نظمی در وظایف می شود نیاز به سیستم اتوماسیون یا همان سیستم ورود و خروج کارکنان دارند که تحت عنوان  نرم افزار شیفت بندی پرسنل پرستاری شناخته می شود.

نرم افزار شیفت بندی پرسنل پرستاری که یک نرم افزار محاسبه ساعت کاری پرستاران کاربرد دارد و با تعبیه قابلیت ها و ویژگی های متعدد و جالب در این سیستم این امکان را برای مراکز درمانی و بیمارستان ها فراهم کرده که با کنترل تردد پرسنل پرستاری، نوبت های کاری را مدیریت کرده و از طرفی با مدیریت مسئولیت هایی که به پرسنل سپرده می شود از نحوه عملکرد آنها هم مطلع شوند.

از جمله نرم افزارهایی که در این زمینه می توان معرفی کرد نرم افزار حضور و غیاب بیمارستانی کسرا است که تمام نکات و استانداردهای لازم برای شیفت بندی، صدور مجوز، مرخصی کارکنان و بررسی عملکرد کاری آنها را برای بیمارستان ها و مراکز درمانی پیاده سازی و اجرا می کند. این نرم افزار با پوشش جامع از نوبت کاری پرستاران و پزشکان بیمارستان ها فرایند جمع آوری اطلاعات هر یک از کادر بیمارستان را در سریع ترین زمان ممکن تسهیل می کند.

این نرم افزار با رعایت تمام استانداردها و اصول طرح بهره وری پرستاران به عنوان یکی از بهترین نرم افزارهای جامع حضور غیاب در سطح کشور شناخته می شود که با چینش دقیق شیفت پرستاران بسیاری از مسئولیت ها را آسان کرده و از طرفی تحت عنوان یک نرم افزار جامع تمام محاسبات مربوط به حقوق و مزایای کادر بیمارستانی را از طریق ارزیابی دقیق نوبت های کاری، شیفت های پی در پی، اضافه کاری و مرخصی ها و … به طور کامل انجام می دهد.