کار عمیق (Deep Work) چیست و چه تفاوتی با کار سطحی دارد؟ 

آیا تا به حال به این موضوع اندیشه اید که چرا برخی از افراد به صورت جادویی به موفقیت های چشمگیری دست می یابند و با سرعت غیر قابل باوری مسیر پیشرفت را طی می کنند. شاید در جستجوی راز موفقیت افرادی که بهره وری بالاتری نسبت به انسان های معمولی دارند به فاکتورهایی مانند نبوغ، برنامه ریزی، مدیریت زمان ، تمرکز و اراده قوی و … برسید.  مفهوم کار عمیق که در این مقاله به بررسی آن خواهیم پرداخت همان راز اصلی موفقیت این افراد است مفهومی که مفاهیم زیادی از جمله تمرکز، مدیریت زمان و… را نیز در بر می گیرد. برای آشنایی با مفهوم کار عمیق (Deep Work) و چگونگی استفاده از آن برای کسب موفقیت، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید. 

منظور از کار عمیق چیست؟ 

کار عمیق به مجموعه ای از فعالیت ها گفته می شود که با تمرکز و توجه زیاد و بدون اتلاف وقت انجام می شوند و در نهایت بهره وری بالایی را به ارمغان می آوردند. در واقع، کار عمیق کاری است که در آن سه مولفه مهارت، توجه و زمان بندی به چالش کشیده می شوند و در نهایت ارزش خلق می شود. در کار عمیق  فرد از توانایی های شناختی و مهارت خود برای انجام کار استفاده می کند و در نهایت نتیجه مطلوبی کسب می کند. تکرار کردن کارهای عمیق سخت است و انجام دادن آنها مستلزم داشتن توانایی، مهارت و تمرکز است. در مقابل کار عمیق، مفهوم کار سطحی یا کار کم عمق وجود دارد که اغلب بدون نیاز به ادراک و تمرکز خاصی انجام می شود و نتایج متوسطی دارد. بیشتر کارهایی که ما در طول روز انجام می دهیم کارهای سطحی هستند چون این کارها بدون تمرکز هم ادامه می یابند و توانایی های فرد را به چالش نمی کشند.

بیشتر بخوانید: هرم نیازهای مازلو؛ سلسله مراتب نیازهای مازلو و خودشکوفایی انسان

منظور از کار عمیق چیست؟

کار عمیق چه تفاوتی با کار سطحی دارد؟ 

تفاوت اصلی بین کار عمیق و کار کم عمق این است که کار عمیق کاری متمرکز، بدون وقفه و بدون حواس پرتی است که حداکثر عملکرد شناختی را می طلبد. از سوی دیگر، کار کم عمق، هر کار بدون نیاز به تمرکزی است که می تواند مکرراً انجام شود. کار عمیق نیاز به تمرکز زیادی دارد بنابراین، کیفیت کار انجام شده ارزشمند و مبتنی بر مهارت است. از سوی دیگر، کار کم عمق نیاز به تمرکز کمتری دارد و از این رو نتایج آن متوسط ​​است. بسیاری از کارهای روزانه ما که نهایتا منجر به خلق ارزش خاصی نمی شوند در زمره کارهای سطحی قرار می گیرند.

شش ویژگی برای انجام دادن کار عمیق 

همانطور که اشاره شد کار عمیق به کارهای مهمی گفته می شود که منتهی به کسب نتایج ارزشمند می شوند. در حالی که بسیاری از کارهایی که ما در طول روز انجام میدهیم کارهای سطحی هستند، خبر خوب دراین رابطه این است که می توان با تقویت برخی از ویژگی ها، کار عمیق بیشتری انجام داد و نتایج بهتری را خلق کرد. شش ویژگی مهم که به شما کمک می کند بیشتر وقت خود را به جای انجام دادن کارهای سطحی بیهوده در مسیر افزایش  بهره وری باشید، شامل موارد زیر هستند. 

ویژگی اول: به صورت متمرکز کار کنید

تمرکز روی انجام دادن صحیح یک کار به طرز شگفت انگیزی نتیجه را بهبود می بخشد. ویژگی اصلی کار عمیق تمرکز محض است پس برای عمیق کار کردن باید در ابتدا متمرکز شدن روی  کار را تمرین کنید.  تمرکز درست نقطه مقابل حواس پرتی است بنابراین برای حفظ تمرکز باید از آنچه حواس شما را پرت می کند دوری کنید.  برای افزایش تمرکز اعلان ها را خاموش کنید و تلفن همراه ، لپ تاپ یا هر وسیله ای که ممکن است حواستان را پرت کند، را از خود دور کنید. همچنین برای افزایش تمرکز کارهایی که باید در طول روز انجام دهید را  اولویت بندی کنید. در واقع، گاهی علت اصلی اینکه کار مفیدی انجام نمی دهیم این است که کارهای زیادی برای انجام دادن داریم و نمی دانیم چطور و تا چه زمانی باید آنها را انجام دهیم. اولویت بندی کارها برای شما خط فکری روشنی از آنچه باید انجام دهید ، ترسیم می کند و شما را به سمت کار عمیق و هدفمند سوق می دهد.

ویژگی دوم: کسالت و خستگی را بپذیرید

کار عمیق، اگرچه بسیار مثمر ثمر است، اما می تواند طاقت فرسا نیز باشد، جلسات مستمر کار عمیق می تواند بر ذهن و بدن فرد تاثیر بگذارد. به همین دلیل است که لازم است تا وقفه هایی برای استراحت بین جلسات کاری عمیق در نظر بگیرید.این استراحت برای بازیابی انرژی و افزایش بهره وری ضروری است.

این وقفه‌ها همچنین به شما اجازه می‌دهند تا سرگرمی‌ها یا هر کاری که به شما شادی می‌دهد، را انجام دهید. استراحت کافی بهره وری ذهنتان را افزایش می دهد و کمک می کند تا ایده های بهتر برای ادامه کار بیایید. 

ویژگی سوم: زمان خود را درگیر کارهای سطحی نکنید

عملکرد بهینه، نتیجه استفاده درست از زمان برای   برای انجام کارهای مهم است. برای اینکه وقت کافی برای انجام کارهای مهم و ضروری را داشته باشید نباید خودتان را درگیر کارهای سطحی کنید. برای جلوگیری از اتلاف زمان سعی کنید برای انجام کارها یی که باید در طول روز انجام دهید، برنامه ریزی کنید و در وقت های تعیین شده برای استراحت، کارهای سطحی خود مانند چک کردن ایمیل ، گشتن در فضای مجازی و… را انجام دهید. 

ویژگی چهارم: مدت زمان استفاده از رسانه های اجتماعی را کاهش دهید

غرق شدن در فضای پرهیاهو و گسترده اینترنت پیوسته از بهره وری ما در طول روز می کاهد. فضای آنلاینی که اگر با برنامه و عمدا دسترسی به آن را کنترل نکنیم کل وقت و انرژی مان را می بلعد. برای عمیق شدن در یک وظیفه و در واقع انجام دادن یک کار به صورت متمرکز و مداوم لازم است که تعامل خود با دنیای مجازی و رسانه های اجتماعی را کنترل کنید. اگر جز افرادی هستید که مدت زمان زیادی را در طول روز در رسانه های اجتماعی می گذارند باید استفاده از آن ها را محدود کنید. 

ویژگی پنجم: قدم های بزرگ بردارید 

برای متمرکز ماندن در تایم های طولانی و عمیق کردن کارها لازم است تا شجاعت تغییرات بزرگ را داشته باشید. به طور مثال ایجاد یک تغییر اساسی در محیط کار می تواند نوید بخش تغییر به سوی عمیق کار کردن باشد. تغییرات مختلف و بزرگ در سبک زندگی هم می تواند گامی بلند در جهت رفتم به سوی کار عمیق باشد. برداشتن این گام کمک کننده هستند، زیرا شما با برداشتن گام های متفاوت اراده و توانایی های خود را به چالش می کشید و این موضوع خود باعث مداومت بر کار عمیق و تشویق بیشتر برای دستیابی به اهداف می شود. 

ویژگی ششم: بین زندگی و استراحت خود تعادل برقرار کنید 

برای داشتن عملکرد بهینه و حفظ آن باید بین کار و استراحت تعادل برقرار کنید. میانه روی در هر زمینه ای می تواند تداوم را تضمین کند چون عمیق کردن نیاز به تلاش و تمرکز دارد برای کار عمیق باید انرژی کافی داشته باشید بنابراین به اندازه کافی استراحت کنید. اما بخاطر داشته باشید که استراحت فرصتی برای تجدید قوا و فکر کردن به چگونگی انجام کارهای عمیق است و  نباید شما را از کار کردن به موقع غافل کند. 

بیشتر بخوانید: مهارت حل مسئله (Problem-solving skill) چرا انقدر مهم است؟

شش ویژگی برای انجام دادن کار عمیق

سبک های مختلف کار عمیق 

 برای کار عمیق هر روز، باید آن را در برنامه خود ادغام کنید. هنگامی که Deep Work را به عادت تبدیل کنید، به راحتی انجام خواهد شد. برای کار عمیق باید برنامه عادات روزانه خود را در راستای آن قرار دهید. چهار سبک مختلف وجود دارد که برای شروع کار عمیق می توانید از آنها بهره مند شوید. دقت کنید که انتخاب هریک از این سبک ها باید با توجه به  شرایط زندگی، سطح توانایی و استعداد های شما انجام شود تا نتایج مثبتی را به دنبال داشته باشد. چهار استراتژی مختلف Deep Work در ادامه معرفی شده اند. 

استراتژی صومعه

افرادی که از استراتژی صومعه پیروی می کنند، به طور کلی تمام  کارهای اضافی که به پروژه های اصلی ربط ندارد را حذف می کنند. این افراد معمولا دور از دسترس هستند و گاهی ممکن است تا هفته ها به سراغ کارهای سطحی نظیر چک کردن تلفن یا ایمیل نروند. 

یکی از کسانی که این استراتژی را انتخاب نموده است دونالد کنوت، استاد بازنشسته دانشگاه استنفورد و دانشمند کامپیوتر است. کنوت دوره های طولانی تمرکز بدون وقفه را در اولویت قرار داد و این اپرا به یک ابر ستاره در رشته خود تبدیل کرد. انتخاب استراتژی صومعه برای افرادی که در زمینه هایی کار می کنند که موفقیت در آنها به شدت به کیفیت و کمیت خروجی بستگی دارد، مناسب است. دانشمندان و نویسندگان کسانی هستند که بیشتر از این استراتژی استفاده می کنند. این روش بهترین روش برای به حداکثر رساندن خروجی است ولی  در بسیاری از مشاغل انجام دادن آن ممکن نیست، همچنین ممکن است باعث غفلت از فرصت های دیگر شود. 

استراتژی دو وجهی

در این استراتژی کار عمیق،  بلوک های زمانی بزرگ و بدون وقفه را برای کار عمیق تعریف می کنند، پیروان این استراتژی، فقط زمانی که یک بلوک کار عمیق تمام شود به کارهای سطحی می پردازند. در حقیقت این استراتژی از شما می‌خواهد که زمان خود را تقسیم کنید، و برخی از زمان‌های مشخص را به کارهای عمیق اختصاص دهید و بقیه را به هر کار دیگری که دوست دارید، اختصاص دهید. 

اندازه بلوک های Deep Work می تواند از ماه ها تا چند روز متغیر باشد. البته معمولا حداقل آن  یک روز در هفته است. این استراتژی برای کسانی که سبک زندگی آن ها با استراتژی صومعه هماهنگ نیست مناسب است. اگرچه این استراتژی به اندازه استراتژی صومعه ارزشمند نیست اما به دلیل انجام دادن کار عمیق با انعطاف پذیری برنامه برای پژوهش های که به چند هفته تمرکز نیاز دارند مناسب است. 

 استراتژی ریتمیک

بر اساس استراتژی کار عمیق ریتمیک، ساده‌ ترین راه برای شروع جلسات ادامه دار کاری عمیق، تبدیل آنها به یک عادت معمولی ساده است. وقتی این استراتژی را انتخاب می کنید باید تعهد کافی برای کار عمیق تعیین شده در طول روز را داشته باشید، استراتژی ریتمیک با تبدیل تلاش های Deep Work به یک عادت روزانه، نتایج را تضمین می کند.انعطاف پذیری این استراتژی به اکثر افراد شاغل در جایگاه های شغلی مختلف، امکان استفاده از آن را می دهد. 

استراتژی روزنامه نگاری

استراتژی کار عمیق روزنامه نگاری، مبتنی بر این است که Deep Work را می توان در هر زمان انجام داد. در واقع، طبق این استراتژی زمان خاصی برای کار عمیق تعیین نمی شود و هر زمان که بخواهید می توانید حتی در تعطیلات  و ما بین کارهای دیگر چند ساعتی را به کار عمیق اختصاص دهید. این استراتژی از شما می خواهد که  کارهای کم عمق را به Deep Work  تغییر دهید. طبق این استراتژی در حالی که هیچ تعهدی برای انجام دادن  Deep Work ندارید، می توانید جای چک کردن  ایمیل های خود، در پروژه های خود پیشرفت کنید. درحالی که در تئوری بسیار ساده است، عملی کردن آن بسیار سخت است،چون استراتژی مختص افرادی است که تجربه زیادی در Deep Work دارند. برای کسانی مناسب است که مهارت جابجایی سریع بین کار کم عمق و کار عمیق را داشته باشد و ضمنا به اندازه کافی به توانایی های خود اعتماد داشته باشند

بیشتر بخوانید: هوش هیجانی چیست؟ مهارت های هوش هیجانی برای مدیران

معرفی کتاب کار عمیق برای درک بهتر 

کتاب کار عمیق نوشته کال نیوپورت، از زمان انتشارش به عنوان یکی  از پرفروش ترین کتاب های وال استریت، نیویورک تایمز، آمازون و… شناخته می شود. این کتاب به گفته خود نویسنده شامل قوانین و ایده هایی برای  تمرکز در دنیای آشفته امروز است. در کتاب کار عمیق ضمن توضیح در مورد تعریف و علت ارزشمند بودن کار عمیق قوانین مهمی برای حرکت به سوی کار عمیق و تمرکز برعمیق کار کردن به جای وقت گذرانی با کارهای سطحی مطرح شده است. مطالعه این کتاب در دنیای امروز که عوامل حواس پرتی به طور فزاینده ای در حال افزایش هستند می تواند گامی مهم در جهت افزایش تمرکز و عمیق کار کردن باشد و مسیر دستیابی به موفقیت در زمینه کار، تحصیل و… را هموارتر کند. 

معرفی کتاب کار عمیق برای درک بهتر 

سخن پایانی پیرامون deep work

کار عمیق به عنوان کاری که مهارت های شناختی و تمرکز را درگیر می کند، ارزش آفرین است. در مقابل کارهای سطحی که بیشتر زمان و انرژی روزانه ما را تلف می کنند، کارهایی بدون تمرکز و با نتیجه متوسط هستند. کار عمیق در واقع،  تمرکز  در دنیای آشفته امروزی است و می تواند دستاوردهای ارزشمندی را به دنبال داشته باشد.   گذر از کار سطحی به کار عمیق آسان نیست و باید تحت تمرین و یادگیری انجام شود. مطالعه کتاب کار عمیق نوشته کال نیوپورت که در این مقاله به معرفی آن پرداختیم یک راه آسان  برای شناخت بیشتر کار عمیق و درک آن و نیز یادگیری قوانین مربوط به Deep Work است.